یادی از یک معلم خوب

  با یاد و نام خدا

 حدود چهار سال پیش مطلبی را تحت عنوان شعر روی وبلاگم گذاشته بودم ودر آن یک دوبیتی از دبیر دانشمند و فرهیخته آقای سارنج نقل کرده بودم. همانجا ذکر کردم که شعر را کامل به یاد ندارم و...  بگذارید اصل مطلب را بگذارم که خود گویاتر از هر توضیحی است.

  اما علت اینکه مطلب را دوباره تکرار می کنم این است که دوستی با نام مهدی لطف کرده و مصراع اول شعر را برایم به صورت پیام روی وبلاگم گذاشتند و من هم بر خود واجب دانستم ابتدا به خاطراین که  یادی از دبیر خوبم آقای سارنج کرده و سپس به خاطر ادای دین به دوستی که این محبت را درحق من کردند و در انتها به خاطر امانتداری و ارائه ی صحیح مطلب، دوباره این مطلب را روی وبلاگم بگذارم با این تفاوت که این بار اصل شعر هم آورده ام. یکبار هم به کمک یکی از دوستان علاقمند به ادبیات تلاش کردم مصراعی هم وزن آن برایش درست کنیم که این کار را هم کردیم ولی واقعا خوشحالم که اصل شعر را برایم فرستاده اند.

  اما اصل مطلب .. 

  شعر

  از زمان کودکی به یاد دارم که همیشه به شعر وادبیات علاقه داشتم . دلیل این امر در ابتدا مرحوم پدرم بود که به علت علاقه به شاهنامه ی فردوسی، هر از گاهی از اشعار این کتاب بزرگ ابیاتی را می خواند و خود نیز در شعر دستی داشت و همیشه حالت چهره اش را زمانی که این دو بیت شعر  شاهنامه را می خواند به یاد دارم  که :

    بسی رنج بردم در این سال سی      عجم زنده کردم بدین پارسی

    نـمیرم ازاین پس که من زنده ام       کـه تخـم سخن را پراکنده ام

  سپس آقای ناظریان دبیر ادبیات ما در سال اول دبیرستان که با لهجه ی شیرین اصفهانی مرا به این سو جلب کرد و آقای سارنج دبیر ادبیات دانشسرای مقدماتی که بیشترین تاثیر را در علاقه ی من به ادبیات داشتند که هیچگاه کلاسهایشان را از یاد نخواهم برد . یادم می آید روزی سر کلاس درس،  یک دوبیتی خواندند که مصراع اول آن را نتوانستم به خاطربسپارم و هنوز هم آن را نمی دانم . این دوبیتی ناقص را می نویسم شاید یکی از خوانندگان مطلب،  مصراع اول را یادآوری کند و یا از قضای اتفاق آقای سارنج خودشان  این متن را بخواند و به دانش آموز کند ذهنشان محبت کرده و آن را کامل کنند :

       ---------------- مصراع اول ------          صد دختر گلچهره ، بمالند تنش را

       مزدور که نعمت ده داراست چو میرد         صدروز کسی نیست که دوزد کفنش را 

  زمانی که ما درس می خواندیم  در کتب فارسی ابتدایی متون ادبی زیادی چاپ می شد که برای آن دوران سنی واقعا سنگین بود  برای مثال داستان بهرام و کنیزک از جامی و داستان اکوان دیو از شاهنامه ( به خط نستعلیق) . شاید باور نکنید که حتی در حفظ و ازبرکردن  اشعار گاهی باهم مسایقه هم می گذاشتیم .

  اولین بار که شعر نو را شنیدم به سالهای ابتدای متوسطه در دبیرستان سینا برمی گردد و شعر اروند رود که در برخی جشنها توسط یکی از علاقمندان دکلمه می شد و سپس در دانشسرا که یکی از دوستان بیشتر شعرهای   کتیبه  و  زمستان از  مهدی اخوان ثالث ( م.امید )  را دکلمه می کرد و به همین سبب من بیشتر به اشعار این شاعر اندیشمند علاقمند شدم .

  اولین سال خدمتم در پایه ی پنجم دبستان ( ششم بهمن سابق )  دکتر شریعتی فعلی مشغول کار شدم و در آن زمان شعر آرش کمانگیر  یکی از دروس فارسی بود که مانند بقیه ی اشعاربا خط نستعلیق  چاپ شده بود . بعد از اتمام تدریس این شعر،  خواستم که آن را برای بچه ها بخوانم . آن چنان در این شعر غرق شده بودم  که وقتی ابیات آخر آن را خواندم که :

تیر آرش را سوارانی که می راندند بر جیحون

به دیگر نیمروزی از پس آن روز

نشسته بر تناور ساق گردویی فرودیدند و

آنجا را از آن پس مرز ایرانشهر و توران بازنامیدند .

  به دانش آموزان نگاه کردم و دیدم که همه، نه به علت فهمیدن موضوع شعر بلکه به خاطر حالت من، با حالی عجیب  نگاهم می کردند . این علاقه به شعر در من باقی مانده است و امروزه هم، نه به شدت دوران نوجوانی و جوانی، هنوز به شعر علاقه دارم البته از اشعار شاعران شعر نو بیشتر به آثار زنده یاد مهدی اخوان ثالث  علاقمند هستم. به همین علت تصمیم دارم هراز گاهی یکی از اشعار این شاعر گرامی را برای شما در وبلاگ بیاورم .

  علاوه بر شعر نو، از اشعار شعرای قدیم و جدید، شاعرانی از گذشته  و دوران معاصر هم استفاده خواهم کرد و برای ادای دین به شاعرانی که به زبان محلی شعر می گویند،  به آثار این عزیزان هم  خواهم پرداخت .

  در اینجا به عنوان شروع کار و نیز حسن ختام این مطلب،  قسمت پایانی یکی از  اشعار  مهدی اخوان ثالث ( م . امید )  به نام   نطفه ی یک قهرمان باتوست  را نقل می کنم. این شعر از مجموعه ی اشعار م . امید  است که  در سال 1346 وقتی در حبس بوده، سروده است. شعر، داستان زندگی  زنی  است از اهالی کرمانشاه که چند ماهه  باردار بوده  و با مادر شوهر  به ملاقات شوهرزندانیش در زندان قصر می آید، در حالیکه اطلاع ندارد  همسرش را چند روز قبل اعدام کرده اند:

دخترم ! ای دختر کرد،  ای گرانمایه

یادگار آن شهید،  آن پهلوان با توست .

قصر شیرین جوانی،  ای بهین تندیسه ی جان دار زیبایی

بیستون غیرت کرمانشهان با توست .

قدر بشناس و گرامی دار،  دخترجان

نطفه ی یک قهرمان با توست .

---------------------------------

  چند روز قبل پس از حدود 44 سال، توانستم با آقای سارنج، این دبیر ادبیات سالهای دور، سالهای درس و مشق، ارتباط پیدا کنم. نمی دانید وقتی برای اولین بار به پیامم جواب داد، چه ذوق وصف ناشدنی در من به وجود آمد. باز هم با همان سادگی همان دوران، جواب پیامم را دادند و مختصری درباره ی مصراع اول دوبیتی فوق.

بگذارید پیامشان را به قلم  شیوای خودشان بیاورم :

آقای هوشنگ بهرامی نازنین با درود. یاد آوری شما، مرا باز در باغ یاد، گذشته ها به گردش واداشت. چه سرای دل انگیزی بود. بوی خو ش یادگیری با انسانهایی که در معصو میت پاکتر از شبنم، یا شمایلهای قاب شده از تصاویر کرانه های علقمه، بر دیواره های دودزده ی سقاخانه های باورمندی. چه زود؛ دست به باهو شدیم. .... یادم می آید سراینده اش هم، دستش از دنیا ی زنده بودن کوتاه شد.  ژاله ی اصفهانی . " دارا چو شود خسته ز اندوه، سواری ؛ صد دختر گلچهره بمالند تنش را.  مزدور که نعمت ده دارا ست چو میرد  صد روز کسی نیست که دوزد کفنش را  "  آری برادر . مزدور در معنی کارگر است که ما معلمان هم از آن طبقه بودیم. اکنون به افتخار خودت سخنی از خودم را بشنو. با هوشنگ
-------------گر چه من پیرم و دلگیرم و اندوه زده ؛
روزها می آیند. همه شب، هر چه بلند ،
می گذرد. چون سایه که دود ، در پی ما گاه هم ، پیشتر و پیشتر از هر چه سریع. ای دلافروز، وفادار، به عهد بر تو سلام؛ به بلندای دماوند و سهند. از کران تا به کران، ایران. هوشنگ، سارنج